Avrasya’Da Şamanlar 5.Baskı

Açıklama

“Avrasya’da Şamanlar”70’li yılların ortalarında ilk kez Sibirya’da bulunurken bunun hayat boyu sürecek bir seyahat olduğunu anladım. Şamanın tören sırasında “başka dünyalara” yaptığı seyahat gibi, genç etnolog için yabancı milletlerin araştırılması yeni sırların çözülmesi anlamına geliyordu. Bu aynı zamanda bilgi edinmenin biricik yöntemidir. Ancak 90’lı yıllarda faaliyetlerini hâlâ sürdüren şaman ve şaman kadınlarla tanışabilecek kadar şanslı olabileceğimi düşünmemiştim. Elinizdeki kitap bu seyahatlerin ve buluşmaların bir ürünüdür, dolayısıyla eser yaptığım seyahatlerle birlikte birbirine uzak “dünyalardan”; Avrasyalı şamanların dünyasından bizim dünyamıza, elde edilen bilgilerin aktarılması açısından da gene şamanların işlerine benzerlik göstermektedir. Bu satırları yazarken ben de usta bir şaman gibi farklı kültürler arasında bilgi alışverişi sağlayan bir aracıyım.Mihály Hoppál, dünyanın birçok diline çevrilen bu kitabıyla dinî ve siyasî baskılara direnen renkli bir dünyanın gizlerini paylaşıyor. Çok uzun bir zamandan beri Batılı araştırmacılar tarafından didik didik edilen Şamanizm üzerine söylenecek yeni şeylerin varlığı bu kitapla da ortaya konulmuş oluyor. Kırk yıl boyunca şamanlar, şamanlık, şaman inanç ve uygulamaları üzerine çalışan bilgin, Avrasya’da Şamanlar konusunu çok geniş bir coğrafyada ve çok farklı toplumlarda yaşanmış, yaşanmakta olan bir inanç özgürlüğü, bir var oluş ve kültür aktarma mücadelesi olarak da yansıtıyor. Avrasya’da Şamanlar, Türk kültürü ve inanç tarihi açısından bir iç ve derin bakışlar sisteminin anahtarı aynı zamanda…Son zamanlarda şamanlığı araştıran eserlerin sayısında büyük bir artış görmekteyiz. Bu eserler birbirleriyle yarış halinde bir tavır sergilemektedirler ve bundan dolayıdır ki sürekli karşıt söylemler geliştirmektedirler. Avrasya milletlerinde çevreyle, şaman toplumları için gerçek dünya gibi hakiki olan uzak kozmosla; transsendental gerçekle ve ruhların dünyasıyla insan ilişkilerini belirleyen şaman figürü, dinsel-ideolojik sistemin merkez karakteridir.Pek çok tanımlama, şamanların insanların dünyası ve ruhlar âlemi; yani doğaüstü ögeler arasında bir aracı olduğu görüşünü desteklemektedir. Aracılık; bilinçli olarak yaratılan kendinden geçme haliyle tekrardan vücut bulmaktır. Bu kendinden geçme tekniği şaman ustasının inandırıcılığını sağlamakta ve şaman böylelikle farklı dünyalar arasında yaptığı seyahatlerin hissini doğrudan etrafındakilere aktarabilmektedir. Esrime devresinde şaman, sembolik olarak başka dünyaları ziyaret eder ve oradaki ruhlarla konuşur. Esrime halinde iletişim, şamanların en önmeli özelliklerinden biridir.Şamanizmin fenomen dünyası karmaşık bir inanç sistemini yansıtmaktadır. Bu sistem aynı zamanda çeşitli kültürel jargonları, işaret teorisinin deyimiyle pek çok kodu içinde barındırır. Bu nedenle şamanlar metinleri, şaman şarkılarını, duaları, yalvarmaları, şükranları şarkı olarak icra ederek ya da müzik-şarkı şeklinde kodlayarak davul gibi enstrümanlar eşliğinde dile getirirler.Sunumlarının jest mimik oyunlarıyla ve ritüel danslarla ayrı bir hareket kareografisi vardır ve bütün bunlar hareket dilinin kodlarıdır. Şaman şarkıları dans figürleriyle, davullarla, ve belirli bazı halüsinasyona neden olan maddelerle (bitkisel karışımlar, amanita muscaria gibi bazı mantar türleri) şamanın ruhsal ve duygusal durumunu değiştirir. Mircea Eliade ve başka uzmanlar bu durumu Şamanizmin özgün motifi ve esrime ya da ekstazi tekniği olarak nitelendirmektedirler. Başka araştırmacılar ve psikoloji kaynakları ise basitçe şamanlara özgü ritüel, bilinç durumundaki değişim olarak değerlendirmektedir.Şamanizmi, sözcüğün geleneksel anlamı itibariyle, bir din olarak değil bir inanç sistemi olarak nitelendiriyorum. Tarafsız bir kavram olarak düşünsem de inanç sözcüğünün bir nebze küçültücü anlam içermesinden dolayı bazıları için bu tanımlama yanlış anlaşılmalara neden oldu. Böyle bir yanlış anlaşılmaya meydan vermemek için inanç sözcüğünü burada ikna olmuşluk mertebesindeki bir bilinç olarak tanımlamaktayım. Çünkü şamanların gücüne inananlar (başka şekilde inanmalarının mümkün olamayacağından dolayı) şamanın gücünü yardımcı ruhlardan ya da atalarından aldığını derin bir inançla kabul ediyor hatta biliyorlar. Başka bir deyişle şamanist halkların, şamanın gücünü pek çok kereler tecrübe etmiş olmalarından dolayı şamanizm dışardan inanç gibi görünen içeriden bakıldığında ise derin bir ikna olmuşluğu yansıtan kavramsal bir evrendir.

Ek bilgi