Canlandırılacak Köy

Açıklama

Cumhuriyet’in getirdiği değerlerin hayata geçirilmesinde pek çok eğitimci ve düşünce insanının büyük katkıları olmuştur. Eğitimci, bugünkü anlamıyla modern pedagojinin ülkemizdeki öncüsü ve köy enstitüleri projesinin fikir mimarı olan İsmail Hakkı Tonguç da bu kişilerden biridir.

Tonguç’un bakış açısıyla, köye dayanmayan hiçbir teşkilatın verimli, faydalı olması; köyden kuvvet almayan hiçbir işin geliştirilmesi; köylünün katılmadığı hiçbir hareketin “güzel ve kuvvetli” olması mümkün değildir. Köylüyü bir kıymet olarak almayan köye yönelik her teşebbüs, şehir ve kasabada kalmaya mahkûmdur. Köy güzelleştirilmedikçe bütün memleket güzelleştirilemeyecek; köy canlanmadıkça umumi hayat canlanamayacak; köylü gülmedikçe şehirli de gülemeyecektir.

Canlandırılacak Köy, İsmail Hakkı Tonguç’un bu konuda kendi payına düşeni hakkıyla yerine getirebilme gayesiyle kaleme aldığı en önemli ve kapsamlı çalışmalarından biridir.
Tonguç, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminden başlayarak önce bir arka plan sunar. Köyün ve köylünün önemine dair eski ve mevcut yaklaşımlara değinir. Temel hususları belirler, belgelere dayandırır. Konuyu siyasi, kültürel ve ekonomik boyutlarıyla birlik içinde ele almayı ilke edinir. Öğretmen yetiştirme konusuna özellikle ağırlık vererek ayrıntılı bir tarihçe oluşturur. Yeni köy okulunun yaratılmasında köy enstitüleri, yüksek köy enstitüsü, uygulama okulları ve bölge okulları gibi yapıların önemine değinir, açıklamalarda bulunur.
İlk baskısı 1939 yılında yapılan kitabın bu yeni baskısında İsmail Hakkı Tonguç’un “61 vilayet merkezi, 305 ilçe, 9150 köy görüldükten sonra yazılmıştır” dediği 1947 tarihli, gözden geçirilmiş ikinci baskısı esas alınmıştır.

İsmail Hakkı Tonguç (1893-1960) Bulgaristan’ın Silistre iline bağlı Tataratmaca köyünde doğdu. Babası Kırım göçmenlerinden Hacı Veli oğlu İdris, annesi Dobruca Türklerinden Vesile’ydi. İlkokulu köyünde okudu. Silistre Rüştiyesi, Kastamonu Öğretmen Okulu ve İstanbul Öğretmen Okulu’nda eğitim aldı. Almanya’ya öğrenim için gönderildi. 1919’da yurda geri çağrıldı. Eskişehir Öğretmen Okulu resim-elişleri ve beden eğitimi öğretmenliğine atandı. 1921 yılında tekrar Almanya’ya gönderildi. Konya Öğretmen Okulu’nda, Ankara ve Adana’da görev yaptı. 1925 yılında mesleki incelemeler yapmak üzere altı ay boyunca Fransa, İngiltere ve Almanya’da bulundu. 1929-1933 yılları arasında Gazi Eğitim Enstitüsü’nde öğretmenlik ve müdür yardımcılığı yaptı. 1935 yılında köy enstitülerini kurmasını sağlayacak ilköğretim genel müdürlüğüne getirildi. 1946’da görevden alındı. 1949’da tekrar öğretmenliğe atandı. 1954’te kendi isteğiyle emekli oldu. 1956’da Avrupa gezisine çıkarak eğitimle ilgili incelemelerini sürdürdü. 23 Haziran 1960 tarihinde Ankara’da vefat etti

Ek bilgi