Galata 9.Baskı

Açıklama

1994 yılında, ilk kez İnferno ve Kanatlı At kitaplarıyla başladığımız İlhan Berk külliyatının on ikinci kitabı Galata. Geçtiğimiz aylarda üç ciltte bir araya getirdiğimiz toplu şiirlerine Galata ve Pera kitaplarını almamıştık. Şairin kendisi bu kitaplarını bir metin olarak görmüş ve şiir kitaplarından ayrı tutmayı istemişti. Galat kitabının ilk baskısı 15 yıl önce yapılmıştı. Matrakçı Nasuh’un bir minyatüründen yola çıkan Berk, Galata sınırları içinde yer alan sokakları caddeleri, hanları işlerleri, artık tarih olmuş renkli şahsiyetleri, yazarları çizerleri bankerleri, dükkânları, kokuları ve meyhaneleri ve her şeyiyle Galata’yı adım adım kuşatıyor. Kitabın yazarı şair Berk olunca da, -kendisi her ne kadar bu kitabı bir metin olarak görse bile- kitap ister istemez şiirle kol kola yürüyor. Galata’nın bu üçüncü baskısında İlhan Berk, kitabını bir kez daha gözden geçirip, tüm sesleri, ara ve arka sokakları, eski yeni tüm kokuları ve sakinleriyle onu bir kez daha okurunun eline bırakıyor. Bugüne dek, yeryüzündeki hemen tüm “şey”lerin elinde tutup, şiire çeken Berk; bu yazı ustası, bu kez de sokakların, caddelerin, bir semtin elinden tutup onu yazının içine alıyor. Tekrar tekrar kurulsun, çoğalsın diye.IIBir deniz feneri gibi işaretleyip bırakmış Balıkpazarı Kapısı’nı. Ve birden iç ve dış kapılara geçmiş (birden diyoruz çünkü Galata Kulesi’ne geçtiği belli, değil mi ki Galata Kulesi asıl o ağır basacaktır, onu sevse de sevmese de ilkin oraya atacaktır kancasını). Hem ordan, hep ordan aşağılara, ta aşağılara iki koldan inmeyecek midir? Böylece de ilk ağızda nice nice ayrıntıyı atıp (ayrıntılar ne denli gerekli olsa da) Galata Kulesi’ni baş köşeye oturtmayacak mıdır? Hem başka türlü büyük ağırlığı ona nasıl verebilir? Evet, büyük ağırlığı Galata Kulesi’ne veriyor. Kalın bir çizgi çizip ve bastıra bastıra işaretleyip Haliç’i ve Boğaz’ı. Bu kardeş iki eski suyu! Ve Arap Camisi’ne çıkıyor. Hem nerden bakarsak bakalım dört yandan önümüze o çıkmıyor mu, sırtlanıp koca bir tarihi? (Burda bu ayracı açmam hoş görülmelidir. Bu satırların yazarı Arap Camisi’nin tarih demek olduğunu bildiği için 1982 yılı 18 Mayıs Cuma günü elinde kalem kâğıt –ne zaman onlarsız yola çıkmıştır ki– burasını “tavaf” etmiş, bir uludan, cami üstüne nice nice efsaneler dinleyip ve bir kolunda Mekkeli kervan sürücüsü Muhammed, bir kolunda da mavi gözlü İsa, önünde de uzun yüzlü –nedense uzun yüzlü– Arap casuslarıyla çıkmıştır. Demem şudur ki “kadim” bir camidir ve bir dış haremli ve yüksek minarelidir ve iç surları yalardır – resimdeki gibidir. Minyatür’de Yelkenci Han’a vuruyor gölgesi, aşağılarda, ta aşağılarda. Ve koşut bir çizgi çizip kendini Tersane Caddesi’ne bırakıyor.) Arap Camisi’ni orda bırakıp, Kürekçi Kapısı’na iniyor. Galata bedestanıyla tokuşup ve Rüstem Paşa Hanı’na –ki esmer bir handır, deniz görür– çıkıyor, arkasını Yağkapanı Kapısı’na verip ve büyük bir boşluk bırakıp önünde.

Ek bilgi