Lanetli Yıllar: İstanbul’dan Der Zor’a Sürgün ve Geri Dönüş Hikayem 1914-1919

Açıklama

1915’te Ermenilerin Halep, Musul ve Der Zor’a “zorunlu” sürgünü için çıkarılan ve “Tehcir Kanunu” olarak bilinen geçici kanun, esas olarak büyük bir halk kitlesinin imha kararıydı. Halkın geri kalanı için olduğu gibi Ermeni entelektüeller için de bu dönem, tehcirin ilk günlerinden başlayarak büyük bir yıkımı ve pekçokları için kaçınılmaz ölümü getirdi. Bu insanların sadece küçük bir kısmı çöllerden sağ kurtulabildi. Ermenicenin Hagop Baronyan’la birlikte en ünlü hiciv yazarlarından biri olarak tanınan Yervant Odyan da sürgünü ve ölümün soğuk yüzünü görüp sağkalanlar arasındaydı. İstanbullu bir yazar, yayıncı ve gazeteci olan Odyan, soykırımın türlü aşamalarını bizzat, hem de üç buçuk yıl gibi uzun bir süre boyunca, tüm şiddetiyle deneyimlemiştir. 1919’da sürgünden döndükten sonra tefrika halinde yayımladığı Lanetli Yıllar, Ermeni halkının yaşadıklarına ve imha politikalarına birebir tanık olmuş bir yazarın, yalın, çıplak anlatısıdır. Sürgün zulmünü Odyan’ın kendine has üslubu ve bakış açısıyla yansıtan bu çalışma, sunuş yazısında Krikor Beledian’ın da belirttiği üzere soykırım hatıratı yazınının çok önemli bir parçasıdır. Sınırsız bir şiddet sarmalının ve katliamların karanlık gölgesi altında sürgünlerin yaşadıklarını anlattığı gibi, hayatta kalmak için türlü yöntemlere başvuranları, ölüme direnmenin yollarını, çoğu yozlaşmış resmi görevlilerin ve resmi kurumların tutumlarını, nihayetinde bütün yönleriyle şiddet ve katliam mekanizmasını mercek altına almaktadır. – Lanetli Yıllar, Aras Yayıncılık ve Kor Kitap ortaklığıyla yayımlanıyor.

YAZAR HAKKINDA: Ünlü Ermeni yazar Şirvanzade’nin “mizah için doğmuş en büyük Ermeni mizah ustası” olarak kabul ettiği Yervant Odyan 1869’da İstanbul’da doğdu. 1887-1896 yılları arasında İstanbul Ermeni basınında günlük yazıları, tefrika öykü ve romanları yayımlandı. Osmanlı Bankası işgali ertesinde Ermenilere yönelik saldırılar sırasında İstanbul’u terk etti. 1896-1908 arasında Paris, Londra, İskenderiye, Bombay’da çeşitli gazetelerde çalıştı, gazete ve dergiler yayımladı. Şubat 1909’da, II. Meşrutiyet’in getirmiş olduğu serbest ortam üzerine İstanbul’a döndü. 1915’e kadar Ermeni basınında yazmaya ve mizah dergileri çıkarmaya devam eden Odyan, 1915’te tutuklanıp Der Zor’a tehcir edildi ve mucize eseri sağ kaldı. İstanbul’a dönüp yayıncılık faaliyetlerine 1922’ye kadar burada devam ettikten sonra İstanbul’u nihai olarak terk ederek Bükreş’e geçti. 1926’da Kahire’de yaşamını yitirdi.