Thukydides’ten Özür Dileyerek

Açıklama

¨Thukydides’ten Özür Dileyerek¨, kültürel antropolijinin kurucu isimlerinden Marshall Sahlins’in başyapıtlarından biridir. Sahlins bu eserinde, çok zengin bir tarihsel ve etnografik malzeme eşiliğinde antropolojiinin tarihyazımına yapabileceği katkıyı araştırır. Sahlins, Thukydides’ten ¨özür dileyerek¨, bu büyük ismin tarihini yazdığı Atina ile Sparta arasındaki Peloponnesos Savaşı’nı, MS 19. Yüzyılda Fiji krallıkları Bau ile Rewa arasındaki ¨Polinezya Savaşı¨yla karşılaştırır. Batı düşüncesini derinlemesine etkileyen Thukydides, tarihe insanın ¨güç ve kâr sarzusunun¨ yön verdiğini savunur. Peki tarih, insan doğasına atfedilen bu evrensel eğilimlerden hareketle okunabilir mi? Kültürü dışarda bırakarak ¨insan doğasından¨ hareket eden Thukydides’in tersine Sahlins, insanın kültürel bir varlık olduğu görüşündedir. Böylece, Atina ile Sparta’yı olduğu kadar Bau ile Rewa’yı da birbirine bağlu bir tarihsellik içinde gelişmiş kültürel-tarihsel oluşumlar olarak analiz eder. Bu oluşumlar içinde eyleme geçen insanlar da motivasyonlarını birbirinden farklı düzenlerden, ilişkiler ve değerler bütününden alırlar.
YAZAR HAKKINDA: Marshall Sahlins zamanımızın en o¨nemli antropologlarından biriydi ve ku¨ltu¨rel antropolojinin kurucu isimleri arasında yer alıyordu. Chicago U¨niversitesi Antropoloji ve Sosyal Bilimler Bo¨lu¨mu¨’nde Emeritus Profeso¨r olarak go¨rev yapıyordu. Nisan 2021’de yas¸ama veda etti. Sahlins’in, ilkel toplumların ekonomileri ve Avrupa yayılmacılıgˆının Yerli ku¨ltu¨rler u¨zerindeki etkilerine dair c¸alıs¸maları, akademide ve popu¨ler alanda o¨nemli tartıs¸malara yol ac¸tı. Sahlins’in eserleri genel kabul go¨ren “ilerleme”, “ku¨ltu¨rel u¨stu¨nlu¨k” gibi Avrupa-merkezli anlayıs¸ları sorguladı. Ortaya koydugˆu c¸alıs¸malar, ku¨ltu¨ru¨n, insanların algıları ve eylemleri u¨zerindeki gu¨cu¨nu¨ go¨stermeye odaklanmıs¸tı. Marshall Sahlins’in bas¸lıca eserleri arasında s¸unlar sayılabilir: Social Stratification in Polynesia (1958), Stone Age Economics (1972) [Tu¨rkc¸esi: Tas¸ Devri Ekonomisi, c¸ev. Taylan Dogˆan, S¸irin O¨zgu¨n, bgst Yayınları, 2010], Culture and Practical Reason (1976), Islands of History (1987) [Tu¨rkc¸esi: Tarih Adaları, c¸ev. Hakan Arslan, Dost Kitabevi, 1998], How “Natives” Think: About Captain Cook, For Example (1996), Apologies to Thucydides: Understanding History as Culture and Vice Versa (2004) [Tu¨rkc¸esi: Thukydides’ten O¨zu¨r Dileyerek: Tarihi Ku¨ltu¨r ve Ku¨ltu¨ru¨ Tarih Olarak Anlamak, c¸ev. Ebru Kılıc¸, bgst Yayınları, 2022], The Western Illusion of Human Nature (2008) [Tu¨rkc¸esi: Batı’nın I·nsan Dogˆası Yanılsaması, c¸ev. Emine Ayhan, Zeynep Demirsu¨, bgst Yayınları, 2012

Ek bilgi