Tolstoy’Un Yaşamı 5.Baskı

Açıklama

TOLSTOY’UN YAŞAMI, yazara büyük hayranlık duyan ve onun yazın yaşamını dönemlere ayırma gereği duymadan bütünüyle seven birinden, büyük romancı Romain Rolland’dan ona bir selam. Tolstoy, her dönemde olduğu gibi, 19. yüzyıl sonrasında da herkesi eserleriyle birleştiriyor çünkü. Her kesimden insan onun evrenselliğinde birleşiyor, onda kendini buluyor…Bu biyografi hem Mutlak’ın peşinde olan bir insanın hem de yaşamı yapıtlarıyla iç içe geçmiş bir yazarın anlatısıdır.“Tolstoy düşüncenin ayrıcalıklı kişilerine seslenmez, sıradan kişilere, iyi niyetli insanlara seslenir. Bizim bilincimizdir. Bizim, biz orta halli insanların, düşündüğümüzü, kendi içimizde okumaktan korktuğumuzu söyler. Gururla dolup taşan bir önder değildir bizim için, insanlığın yukarısında, sanatlarının ve arılıklarının tahtında oturan, mağrur dehalardan değildir. Tolstoy –mektuplarında da kendini bu en güzel, en tatlı adla adlandırmaktan hoşlanırdı– bizim ‘kardeşimiz’dir.”Kimi seçkin eleştirmenlerin yazılarında, Tolstoy’un düşüncesinin en iyi yanını bizim romantik yazarlarımıza: George Sand’a, Victor Hugo’ya borçlu olduğu savıyla karşılaştım. Hiç katlanamadığı George Sand’ın Tolstoy üzerinde bir etkisi bulunmasının gerçeğe benzemezliğini tartışacak, J.-J. Rousseau ile Stendhal’in çok daha gerçek olan etkisini de yadsıyacak değilim, yalnızca Tolstoy’un büyüklüğünü görüşlerine bağlamanın onun büyüklüğünü, üzerimizdeki büyüleme gücünü kavrayamamak olduğunu söyleyeceğim. İçinde sanat devinen düşünce halkaları en sınırlı halkalardandır. Gücü bunlarda değildir, onlara verdiği anlatımda, kişisel sesinde, sanatçının damgasında, yaşamının kokusundadır.Tolstoy düşüncelerini başkalarından almış olsa da, olmasa da –ileride göreceğiz bunu–, onun sesi gibi bir ses daha hiç çınlamamıştı Avrupa’da. Ne zamandır beklediğimiz, gereksinimini duyduğumuz bu ruh ezgisini işitince duyduğumuz heyecan titremesi başka türlü nasıl açıklanır? Modanın hiçbir etkisi yoktu duygumuzda. Çoklarımız, benim gibi, Eugène-Melchior de Vogüé’nin “Rus Romanı” konusundaki kitabını Tolstoy’u okuduktan sonra tanımıştır. Üstelik bu yazarın hayranlığı bizim hayranlığımızın yanında sönük kaldı. M. de Vogüé her şeyden önce bir yazın adamı olarak yargıya varıyordu. Bizim içinse, yapıta hayran kalmak çok az bir şeydi. Biz onu yaşıyorduk, o bizimdi. Ateşli yaşamıyla, gönül gençliğiyle bizimdi. Alaylı düş kırıklığıyla, amansız açık görüşlülüğüyle, ölüm saplantısıyla bizimdi. İnsanlar arasında gerçekleşmesi istenen kardeşlik ve barış sevgisiyle bizimdi. Uygarlığın yalanları karşısındaki korkunç suçlamasıyla bizimdi. Gerçekçiliğiyle de, gizemciliğiyle de bizimdi. Doğa soluğuyla, görünmez güçleri sezişiyle, sonsuzluk karşısındaki baş dönmesiyle bizimdi.Werther kendi kuşağı için ne idiyse, bu kitaplar da bizim için oydu: güçlerimizin ve zayıflıklarımızın, umutlarımızın ve korkularımızın eşsiz aynası. Bütün bu çelişkileri uzlaştırmayı düşündüğümüz bile yoktu, hele Paul Bourget’nin yaptığı gibi, ölümünün hemen ardından “Savaş ve Barış”ın Homeros’u andıran ozanını kendi parti tutkularının düzeyine indirenlere uymak, evrenin yankılandığı bu çok yönlü ruhu din ya da politikanın dar çerçevelerine sıkıştırmak hiç aklımıza gelmiyordu. Bizim ortamımız bir dehanın ölçüsü olabilir miydi? Tolstoy benim partimden olmuş, olmamış, ne önemi var! Dante’nin, Shakespeare’in soluklarını içime çekmek, ışıklarını içmek için, bu büyük sanatçıların hangi yandan olduklarına bakıyor muyum?Biz, bugünün eleştirmenleri gibi: “İki Tolstoy var, bunalımdan önceki ile bunalımdan sonraki; biri iyidir, öteki değildir”, demiyorduk. Bizim için yalnız bir Tolstoy vardı, onu bütünüyle seviyorduk. Çünkü içgüdüyle, böyle ruhlarda her şeyin tutarlı, her şeyin birbirine bağlı olduğunu seziyorduk.

Ek bilgi